Wanneer iemand uitzichtloos en ondraaglijk lijdt, kan deze persoon om euthanasie vragen. Euthanasie betekent sterven met behulp van een arts. Voorwaarde is wel dat dit verzoek vrijwillig is én dat er goed over is nagedacht. Maar hoe zit dat bij mensen met dementie? Kunnen zij ook om euthanasie vragen?
Kunnen mensen met dementie om euthanasie vragen? Ja en nee. Het hangt ervan af of de persoon met dementie wilsbekwaam of wilsonbekwaam is op het gebied van zijn of haar zorg. In het beginstadium van dementie kan iemand vaak nog goed aangeven dat hij of zij een euthanasiewens heeft en waarom hij vindt dat hij uitzichtloos en ondraaglijk lijdt. Naarmate de dementie vordert, wordt dit steeds lastiger.
Als de euthanasiewens wel bestaat, is het belangrijk dat er een wilsverklaring is opgesteld. Daarin kunt u bijvoorbeeld besluiten dat u niet meer gereanimeerd wil worden. Ook een euthanasiewens kan in een wilsverklaring worden vastgelegd. Lees hier meer over een wilsverklaring of klik hier voor een voorbeeld van een euthanasieverklaring.
Het lijkt misschien dat als iemand in een wilsverklaring zijn euthanasiewens heeft vastgelegd, deze kan worden uitgevoerd zodra de dementie leidt tot uitzichtloos lijden. Maar er zijn nog enkele voorwaarden. Om euthanasie te kunnen uitvoeren, moet de arts controleren of aan deze zes zorgvuldigheidseisen wordt voldaan:
Bepaalde zorgvuldigheidseisen zijn in het geval van dementie lastig, zeker wanneer de ziekte verder gevorderd is en iemand niet goed meer over keuzes kan nadenken en/of kan praten. Wat betekent uitzichtloos en ondraaglijk lijden voor deze persoon? Is de situatie waarin hij zich nu bevindt voor hem uitzichtloos? Lijdt hij ondraaglijk? Dit is een lastige vraag omdat dit voor iedereen iets anders kan betekenen en moeilijk is in te vullen door een ander.
Het is bovendien belangrijk dat de bewoner de informatie die de arts geeft over de situatie en de vooruitzichten goed begrijpt. In het geval van verder gevorderde dementie is het nog maar de vraag hoe goed de informatie begrepen wordt. Het kan daarom zijn dat de arts bij vergevorderde dementie geen euthanasie wil uitvoeren. Daarnaast kan iemand in een laat stadium van dementie ook ontkennen dat hij of zij euthanasie wil, terwijl hij of zij altijd heeft gezegd niet op deze manier door te willen leven.
In een vergevorderd stadium van dementie kan de arts er bijvoorbeeld voor kiezen geen euthanasie uit te voeren, omdat de bewoner hier geen weloverwogen beslissing over kan maken en dus wilsonbekwaam is. Een van de zorgvuldigheidseisen is natuurlijk dat degene die om euthanasie vraagt, vrijwillig voor de euthanasie kiest en er goed over heeft nagedacht.
Nee. Euthanasie is geen recht. De arts kan besluiten het niet te doen, bijvoorbeeld wanneer de bewoner door dementie niet meer duidelijk kan antwoorden op de vraag of euthanasie echt is wat hij of zij wil. Daarom is het belangrijk om de wilsverklaring op tijd met de (huis)arts te delen en deze regelmatig opnieuw te bespreken. Zo weet de (huis)arts precies wat de wensen zijn en of deze in de loop van de tijd veranderen.
Voordat de (huis)arts kan overgaan tot euthanasie, moet hij of zij een onafhankelijke arts vragen de situatie te beoordelen. Dit is vaak een arts die specifiek is opgeleid voor dit doel, een SCEN-arts (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland). De SCEN-arts onderzoekt of aan alle zes zorgvuldigheidseisen wordt voldaan voordat de behandelend (huis)arts kan overgaan tot euthanasie.
Bij euthanasie dient de arts eerst een slaapmiddel toe. Hierdoor raakt de bewoner in een diepe slaap. Vervolgens dient de arts een spierverslapper toe. Deze zal er uiteindelijk voor zorgen dat ook de ademhalingsspieren en het hart, een grote spier, verlamd raken. De bewoner overlijdt onmiddellijk na de tweede injectie.