Wat doet een vertegenwoordiger van iemand met dementie?

Vertegenwoordiger

Kan uw naaste met dementie geen beslissingen meer nemen over medische of financiële zaken? Bijvoorbeeld omdat hij of zij (deels)wilsonbekwaam is? Dan kan een vertegenwoordiger deze beslissingen nemen namens uw naaste.

Als zelfstandig beslissen niet meer lukt

Beslissingen nemen moet de vertegenwoordiger altijd zo goed mogelijk doen. Zolang het kan, moet de vertegenwoordiger dit overleggen met de persoon met dementie. Ook mag uw naaste met dementie altijd zijn of haar mening geven.

Beslist een vertegenwoordiger alles?

Nee, een vertegenwoordiger mag niet zomaar over alle onderwerpen een beslissing maken. Dat mag alléén over onderwerpen waarvan iemand dit niet meer zelfstandig kan. Dit kan bijvoorbeeld (een deel van) de zorg zijn, of de financiën. Over hele persoonlijke zaken heeft een vertegenwoordiger geen zeggenschap, dit geldt bijvoorbeeld voor euthanasie, echtscheidingen en het aanpassen/opstellen van het testament.

Wie is vertegenwoordiger van mijn naaste met dementie?

In de Wet zorg en dwang (Wzd) staat beschreven wie er vertegenwoordiger is van iemand met dementie. Bij het aanwijzen van een vertegenwoordiger, is de volgorde belangrijk:

  1. Een curator, bewindvoerder of mentor (benoemd door de rechter);
  2. Een schriftelijk gemachtigde (benoemd door degene met dementie, vaak vastgelegd bij de notaris. Bijvoorbeeld in eenvolmacht of levenstestament);
  3. De echtgenoot, geregistreerde partner of andere levensgezel van de bewoner (niet benoemd, maar vrijwillig);
  4. Een ouder, kind, broer, zus, grootouder, kleinkind (niet benoemd, maar vrijwillig).

Het is verplicht voor zorgverleners om deze volgorde te gebruiken bij het raadplegen van een vertegenwoordiger. Is er niets vastgelegd over vertegenwoordiging? En is er ook geen familie die dit wil of kan doen? Dan kan de rechter een mentor, bewindvoerder of curator aanwijzen als vertegenwoordiger.

Mentor, bewindvoerder of curator?

Zoekt u informatie over vertegenwoordiging bij dementie? Dan komt u verschillende begrippen tegen: mentor, curator en bewindvoerder. Ze lijken op elkaar, maar zijn niet hetzelfde. Dit heeft te maken met de onderwerpen waarover zij wel of niet mogen beslissen.

  • Mentor
    Een mentor neemt beslissingen over persoonlijke en medische zaken. Bijvoorbeeld over de verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. Een mentor krijgt alléén inzage in delen van het medisch dossier waarover de beslissing gaat. Een mentor gaat niet over geldzaken. Een mentor wordt ingeschakeld als de cliënt geen beslissingen meer kan nemen omdat deze de gevolgen niet meer kan overzien, door dementie bijvoorbeeld. Meer informatie over mentorschap vindt u op: rechtspraak.nl.
  • Bewindvoerder
    Een bewindvoerder neemt beslissingen over geldzaken, zoals de administratie, contracten en bankzaken. Een bewindvoerder gaat niet over medische zaken. Hij of zij mag het medisch dossier van de cliënt niet inzien. Een bewindvoerder wordt ingeschakeld als de cliënt geen beslissingen meer kan nemen omdat deze de gevolgen niet meer kan overzien, door dementie bijvoorbeeld. Meer informatie over bewindvoering vindt u op: rechtspraak.nl
  • Curator
    Een curator gaat over de financiële, medische én persoonlijke zaken. Hij of zij is dus eigenlijk mentor en bewindvoerder in één. Deze vorm van vertegenwoordiging komt in Nederland niet zo vaak voor. In de meeste gevallen heeft iemand een mentor, bewindvoerder of beide. Een curator wordt ingeschakeld als de cliënt geen beslissingen meer mag nemen omdat deze handelingsonbekwaam is, door een verslaving bijvoorbeeld. Meer informatie over curatele vindt u op: rechtspraak.nl.

Hulp voor vertegenwoordigers bij dementie

Bent u vertegenwoordiger van iemand met dementie? Soms kan het fijn zijn om hulp te krijgen bij lastige beslissingen. Alzheimer Nederland geeft handvatten bij het nemen van een medische beslissing voor uw naaste. De voorbeeldvragen kunnen u helpen de voor- en nadelen van een medische behandeling tegen elkaar af te wegen. Op die website vindt u ook handige tips over dementie en geldzaken. Wilt u meer informatie over vertegenwoordiging dan kunt u ook de Goedvertegenwoordigd-website raadplegen.