Hoe werkt de Wet zorg en dwang (Wzd)?

Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang (Wzd) gaat over onvrijwillige zorg en onvrijwillige opname. Deze wet is er voor mensen met een verstandelijke beperking of eenpsychogeriatrische aandoening , zoals dementie. In de Wzd staat dat onvrijwillige zorg alleen mag worden ingezet als het echt niet anders kan.

Wat is onvrijwillige zorg?

Onvrijwillige zorg is zorg die iemand niet wil, maar in de ogen van zorgverleners wel noodzakelijk is. Bijvoorbeeld het verplicht innemen van bepaalde medicijnen, eten en drinken. Of de inzet van eentag wanneer het niet veilig is als iemand een zorglocatie verlaat zonder begeleiding.

Wanneer is onvrijwillige zorg toegestaan volgens de Wzd?

Onvrijwillige zorg mag alleen gegeven worden in deze situaties:

  • Er is sprake van een (dreigend) ernstig nadeel voor degene die de zorg ontvangt, of de omgeving. Bijvoorbeeld bij (dreigend) levensgevaar of gevaar voor lichamelijke of mentale schade.
  • Er is geen minder ingrijpend alternatief.
  • De onvrijwillige zorg duurt zo kort mogelijk. Elke drie of zes maanden moeten zorgmedewerkers bekijken of de onvrijwillige zorg nog steeds nodig is.

Stappenplan bij onvrijwillige zorg

Ontvangt iemand onvrijwillige zorg? Dan moet de zorgorganisatie altijd het stappenplan van de Wzd volgen. Dit betekent dat er regelmatig een evaluatie is met zorgprofessionals en degene die de zorg ontvangt (of zijn/haar vertegenwoordiger). Is de onvrijwillige zorg niet meer nodig, bijvoorbeeld omdat er een alternatief is? Dan stopt de onvrijwillige behandeling.

Onvrijwillige opname in een zorginstelling bij dementie

Als iemand met dementie niet instemt met de opname in een zorginstelling, heet dat ‘onvrijwillige opname’. Een onvrijwillige opname bij dementie mag alleen als er sprake is van (dreigend) ernstig nadeel voor degene die de zorg ontvangt, of de omgeving. Bijvoorbeeld bij (dreigend) levensgevaar, ernstige verwaarlozing en gevaar voor lichamelijke of mentale schade.

De rechter bepaalt uiteindelijk of iemand onvrijwillig mag worden opgenomen in een zorginstelling.