Het verschil tussen euthanasie en hulp bij zelfdoding

De zorgvuldigheidseisen gelden voor euthanasie én hulp bij zelfdoding. Maar wat is het verschil? Bij euthanasie geeft de arts de dodelijke injectie. Bij hulp bij zelfdoding geeft de arts de medicijnen, die de patiënt zelf inneemt.

• 1. Vrijwillig en goed over nagedacht
  De persoon die om euthanasie vraagt moet dit vrijwillig doen. Dus niet onder druk of invloed van anderen. Daarnaast moet de persoon die om euthanasie vraagt hier goed over hebben nagedacht. Vraagt iemand voor de eerste keer om euthanasie? Dan kan die wens misschien ook weer verdwijnen. De arts moet zeker weten dat de patiënt de euthanasie écht zelf wil.

  Wat betekent dit bij dementie?

  Dementie is een progressieve ziekte die de hersenen steeds verder aantast. Wie lijdt aan dementie, wordt niet meer beter. Het is daarom voor iemand met dementie erg belangrijk om op tijd te praten over het levenseinde. Daarnaast is het verstandig om wensen op het gebied van euthanasie vast te leggen in een wilsverklaring en regelmatig te bespreken met de behandelend (huis)arts.

• 2. Uitzichtloos en ondraaglijk lijden
  Er moet sprake zijn van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Daar moet de arts van overtuigd zijn. Dat betekent dat de patiënt niet meer geneest. De patiënt moet daarnaast ondraaglijk lijden, zonder dat verbetering mogelijk is. Is er een bepaalde vorm van medicatie, die kan helpen? Medicijnen die nog niet geprobeerd zijn? Dan is het lijden niet uitzichtloos, maar is er mogelijk nog verlichting.

  Wat betekent dit bij dementie?

  Wanneer is lijden ondraaglijk? Dat is voor iedereen anders. Bij dementie is het slim om dit tijdig op papier te zetten. Wat vind ik ondraaglijk lijden? Waarmee zou ik niet verder kunnen leven? Als ik niet meer zelfstandig naar het toilet kan en mijn kinderen niet meer herken? Als ik zo benauwd ben dat ik aan het zuurstof moet? Als ik agressief wordt? Iedereen beslist dat voor zichzelf en kan dit vastleggen in een wilsverklaring.

• 3. Informeren over de situatie en de vooruitzichten
  De patiënt is goed op de hoogte van de eigen medische situatie en hoe deze situatie er in de toekomst uitziet. Als de arts dit goed heeft uitgelegd, kan de patiënt een goede keuze maken. Om aan deze zorgvuldigheidseis te voldoen, moet de arts onderzoeken of de patiënt dit inderdaad weet.

  Wat betekent dit bij dementie?

  Bij dementie is dit een lastige eis. Hoe verder de dementie vordert, hoe minder groot de kans is dat de patiënt zijn eigen situatie begrijpt. Het wordt daarnaast voor de arts moeilijker om te bepalen of de patiënt goed inzicht heeft in de eigen medische situatie.

• 4. Geen redelijke andere oplossing
  De situatie van de patiënt kan niet meer verbeteren. Daar moeten de patiënt en de arts het over eens zijn. De arts moet goed onderzoeken of er nog manieren zijn om het lijden te verminderen. Is er nog een behandeling mogelijk? Is alle mogelijke medicatie geprobeerd? Dat betekent niet dat de arts de patiënt maar moet blijven behandelen. De arts en de patiënt kunnen samen besluiten een behandeling te stoppen. Bijvoorbeeld bij veel pijn. Of als de behandeling veel last veroorzaakt, maar bijna niet helpt.

• 5. Raadplegen onafhankelijke arts
  Voordat euthanasie plaatsvindt, moet de behandelend arts een onafhankelijke collega raadplegen. Dit is bijvoorbeeld een SCEN-arts. De arts mag niet betrokken zijn bij de behandeling en geen band hebben met de arts of de patiënt. De arts moet bepalen of aan de zorgvuldigheidseisen wordt voldaan. Om dat goed te bepalen, gaat de arts op bezoek bij de patiënt. Ook spreekt de arts met familieleden of andere naasten en het eventuele zorgteam.

• 6. Medisch zorgvuldige uitvoering
  Als de arts de euthanasie uitvoert, moet dit op een goede manier. Met de juiste medicijnen, bijvoorbeeld. Daarvoor moet de arts zich aan de richtlijn houden. In deze richtlijn ‘Uitvoering euthanasie en hulp bij zelfdoding’ staat beschreven hoe de arts dit op een goede manier doet. Na de euthanasie beoordeelt een groep deskundigen of de arts goed heeft gehandeld. Dit is de ‘Regionale Toetsingscommissie Euthanasie’.

Wat gebeurt er bij euthanasie?

Bij euthanasie dient de arts eerst een slaapmiddel toe. Hierdoor raakt de bewoner in een diepe slaap. Vervolgens dient de arts een spierverslapper toe. Deze zal er uiteindelijk voor zorgen dat ook de ademhalingsspieren en het hart, een grote spier, verlamd raken. De bewoner overlijdt onmiddellijk na de tweede injectie.