Een mevrouw met dementie raakt haar herinneringen en kennis kwijt
HomeKennispleinWat is de laatste fase van dementie?

Wat is de laatste fase van dementie?

Menu

Menu

De laatste fase

Wat is de laatste fase van dementie? Wanneer begint deze fase? En hoe kunt u als naaste hiermee omgaan? Ieder mens en elke situatie is verschillend, waardoor deze vragen moeilijk te beantwoorden zijn. Toch zijn er grote lijnen te ontdekken.

Dementie is een progressieve en (nog) ongeneeslijke ziekte. Dat betekent dat symptomen en klachten toenemen, uitbreiden en dat mensen met dementie niet meer beter worden. Wat de laatste fase bij dementie is, ligt eraan welke benaderingswijze je volgt. Dat kunnen de verschillende fasen van ‘ik-beleving’ zijn: de bedreigde ik, de verdwaalde ik, de verborgen ik en de verzonken ik. Lees hier meer over deze benaderingswijze, waarvan de laatste fase de ‘verzonken ik’-fase is.

De ‘verzonken ik’-fase van dementie

In deze fase maken mensen eigenlijk geen contact meer, of nauwelijks. Zij ervaren alles zintuigelijk en kunnen geen betekenis of emotie verbinden aan wat zij horen, zien, ruiken, proeven of voelen. Wel kunnen deze prikkels ervoor zorgen dat de persoon met dementie zich prettig of onprettig voelt.

Palliatieve fase, terminale fase, stervensfase?

Niet elke persoon met dementie maakt de verzonken ik-fase mee. Het kan zijn dat zij al in een eerdere fase van ‘ik-beleving’ overlijden. Een meer algemene benaderingswijze is om te spreken over de palliatieve fase, de terminale fase en de stervensfase.

  • Palliatieve fase
    De palliatieve fase start wanneer iemand weet dat hij of zij aan een ziekte komt te overlijden.
  • De terminale fase
    De terminale fase, die deel uitmaakt van de palliatieve fase, breekt aan als iemand een levensverwachting heeft van drie maanden of korter.
  • De stervensfase
    Wanneer de verwachting bestaat dat het overlijden binnen enkele dagen of uren plaatsvindt, spreken we over de stervensfase.

Terminale fase en dementie

Dat het overlijden dichterbij komt, is soms te herkennen aan bepaalde symptomen. Krijgt iemand bijvoorbeeld moeite met kauwen en slikken? Is hij niet meer in staat om op eigen benen te staan en te lopen of kan hij niet meer goed eten? Of misschien erg verward? Het kunnen allemaal signalen zijn dat de terminale fase is aangebroken. Maar let op: dit hóeft niet het geval te zijn. Het kan bijvoorbeeld ook zo zijn dat iemand niet goed eet, omdat de gebitsprothese niet fijn in zijn mond zit.

Wat kan ik doen in de laatste fase van dementie?

Hoe gaat u als naaste om met de laatste fase van dementie? Dat zal voor iedereen anders zijn. Elke persoon heeft andere wensen en behoeften, wanneer het over de zorg in de laatste levensfase gaat. Het is belangrijk om deze te volgen wanneer het overlijden dichterbij komt. Het is daarom zo belangrijk om al in een vroeger stadium over deze wensen en behoeften te spreken. Met elkaar, maar bijvoorbeeld ook tijdens een ACP-gesprek met zorgmedewerkers.

Wat u kunt doen:

  • Fysieke nabijheid
    Houdt uw naaste van fysieke nabijheid? Dan kan het geruststellend zijn om over een hand te aaien, het haar te strelen of op een andere manier te laten merken dat u dichtbij bent. Aanraken, knuffelen of geruststellend spreken, kan ervoor zorgen dat de persoon met dementie zich rustig en prettig voelt. Ook als uw naaste in diepe slaap is, kan het fijn voor hem of haar zijn om u te voelen.
  • Praten met normaal volume
    Een belangrijke tip is om niet te gaan fluisteren, wanneer u in de buurt bent van uw naaste. Het gehoor blijft tot op het laatst erg sterk. Spreek dus met normaal volume. Ook belangrijk: spreek niet óver uw verwant, maar tegen. Ook als hij of zij in diepe slaap is.

Dementie en overlijden

In de meeste gevallen overlijden mensen niet aan de ziekte dementie, maar wel aan een complicatie of andere ziekte die de dementie veroorzaakt. Hoe lang de laatste fase duurt, voor het overlijden, valt niet te zeggen. Dat verschilt per persoon en per situatie.