Lekker tafelen: het belang van maaltijdbeleving bij dementie
Lees meer
‘Hoe gaat het met haar?’ Zonder verdere toelichting te vragen, weet ik dat mevrouw informeert naar haar medebewoonster. De lege plek aan tafel is niet onopgemerkt gebleven, net zo min als de komst van de ambulance gisterochtend. Ik schud mijn hoofd. ‘Het gaat niet goed. Ze komt niet meer thuis.’ De vrouw tegenover mij laat een verdrietige zucht ontsnappen en buigt haar hoofd.
Als verpleegkundige merk ik vaak dat bewoners ontzettend meeleven met elkaar. Ik vind dat heel bijzonder. Wanneer je samen in een kleinschalige woonomgeving leeft, functioneer je haast als een groot huisgezin. We proberen natuurlijk veel samen te doen. We drinken koffie met elkaar, spelen spelletjes, knutselen of dansen na het avondeten. Maar naast al die gezelligheid en leuke activiteiten is er ook ruimte voor verdriet. Er is verdriet over de achteruitgang die bewoners bij zichzelf merken en er is verdriet over de achteruitgang die ze bij hun medebewoners zien. Het zijn geen gespreksonderwerpen die dagelijks worden besproken maar er is, zoals nu, oog en oor voor. We luisteren naar de vragen die bewoners hebben, soms zwijgen we samen en waar nodig geven we een knuffel. Het is namelijk niet niets als in huis de dood zo dichtbij komt.
Twee… dat is even te veel
In de vroegte van de zaterdagochtend komt het bericht dat ze is overleden. Met toestemming van de nabestaanden brengen we onze bewoners op de hoogte. Een ieder persoonlijk zodat we gelijk kunnen voelen wat er nodig is in eventuele begeleiding. Met de ene medebewoner heeft een bewoner namelijk een betere band dan met de ander.
Alsof dit verdriet niet groot genoeg is overlijdt er in dezelfde week nog een bewoner. Ik merk dat de bewoners rouwen en geschokt zijn. Eén overlijden is erg. Maar twee…. Dat is even te veel…
Voelbaar verdriet
Voor beide bewoners maken we een herinneringstafel in de hal. We zetten er verse hortensia’s uit eigen tuin bij en “steken” een veilig kaarsje aan. Met eerdere overlijdens deden we, samen met de bewoners en het team, een uitgeleide in eervolle stilte. Omdat het verdriet deze keer erg voelbaar is bij de bewoners kiezen we ervoor om het anders aan te kleden. En zo gebeurt het dat er tijdens de uitgeleide van mevrouw een gedicht wordt voorgelezen door een medebewoner. Een gedicht dat de bewoners samen hebben uitgekozen. Er zijn persoonlijke woorden en er worden bloemen op de kist gelegd. De sfeer is indrukwekkend.
Na de uitgeleide komen we, zoals bij ons in Het Gofferthuis traditie is geworden, bij elkaar in de activiteitenruimte. We proosten op het leven en luisteren naar mooie muziek. Een bewoonster zucht en zegt: ‘wat was dit een mooie uitvaart.’ Ik kan alleen maar instemmend knikken.