Driehoekskunde in de zorg voor mensen met dementie

In de zorg voor onze bewoners hebben we als zorgmedewerkers en verwanten elkaar nodig. Door deze relatie als een driehoek te benaderen, kan driehoekskunde ons helpen nog betere dementiezorg te bieden, vertelt locatiemanager Cordina Dubbeldam-Brouwers van Het Toorenhuis in Middelburg in haar nieuwe blog.

Als zorgmedewerker heb je de verwanten nodig. Zij beschikken over veel informatie die enorm waardevol is voor de begeleiding van de bewoner. Natuurlijk is ook de bewoner zelf een belangrijke bron van informatie. Om begeleiding op maat te kunnen bieden, is een goede samenwerking tussen alle drie de partijen van belang.

Geen Bermudadriehoek

Deze relatie zou je kunnen zien als een driehoek. Niet de Bermudadriehoek, maar de driehoek van de driehoekskunde. Daarin bestaat de driehoek uit de bewoner, de verwant en de zorgmedewerker.

Hoe we ook staan in de driehoek, we zijn allemaal gelijk aan elkaar en hebben elkaar allemaal nodig, ieder met zijn eigen kwaliteiten.

De top van de driehoek staat voor de bewoner, de linkerhoek staat voor de zorgmedewerker en de rechterhoek staat voor de verwant. Elke zijde is even lang en elke hoek staat met elkaar in verbinding. Elke partij heeft een gelijkwaardige inbreng in de samenwerking. De top, de bewoner, wordt ondersteund door de basis; de zorgmedewerker en de verwant/wettelijke vertegenwoordiger.

In de gewenste situatie is deze basis stabiel. Door een stabiele basis kan de bewoner functioneren, zich ontwikkelen en thuis voelen. Wanneer er knelpunten bestaan of spanning ontstaat in de basis, kan de bewoner zich minder goed ontwikkelen of zelfs in de problemen komen (onbegrepen gedrag).

Emoties, gevoelens en verkeersregels

Er kan in de driehoek sprake zijn van allerlei emoties en gevoelens, zoals acceptatie, verdriet, liefde, vertrouwen, loslaten, respect en/of kwetsbaarheid. Het doel is om door communicatie met alle partijen de basis stabiel te houden. Daarbij is het belangrijk dat ieder vanuit zijn eigen plek ruimte geeft en neemt. Vanuit elke hoek kun je de dingen namelijk heel anders zien of voelen. Het is net als met verkeersregels. Je hebt voorrang, maar je zult ook voorrang moeten krijgen. En dus niet altijd nemen, als je geen ongelukken wil. Blijf samen in gesprek, met de driehoek voor ogen.

Door goed en regelmatig met de verwanten in gesprek te gaan kom je tot een punt waarin je de optimale begeleiding kan bieden, en waarbij de kwaliteit van leven van de bewoner verhoogt.

Driehoekskunde in de praktijk

Zoals het verhaal van mevrouw de Vries* ons laat zien. Zij woont inmiddels al een aantal jaar bij Dagelijks Leven. De zorgmedewerkers kennen haar als een vrolijke, vriendelijke dame, die overal graag aan meedoet. Mevrouw toont haar liefde naar haar omgeving met knuffelen en vraagt veel aandacht.

Maar… haar kinderen herkennen dit gedrag niet van hun moeder.

De zorgmedewerkers zien de laatste tijd ook een andere kant van mevrouw de Vries, die hen verrast. Ze kan ineens erg scherp zijn in haar uitlatingen en haar medebewoners heel onvriendelijk bejegenen, tot boos worden en schreeuwen aan toe.

Door in gesprek te zijn gegaan met de verwanten is er nieuwe informatie naar boven gekomen. Mevrouw kan door trauma’s uit haar verleden en opvoeding erg streng zijn en weinig liefde tonen. Haar kinderen schaamden zich hiervoor en hebben het bij het intakegesprek niet verteld. We hebben in dit geval de psycholoog erbij betrokken en het resultaat is dat de verwanten blij zijn, de bewoner weer mooie contactmomenten kan hebben met haar naaste verwanten en wij als zorgmedewerkers nu het complete levensverhaal weten en hier de zorg op kunnen aansluiten. Zo kunnen wij nog betere zorg bieden.

* Dit is niet de echte naam van de bewoonster.