Portretfoto van psycholoog die voor Dagelijks Leven blogt over de feestdagen en dementie.

‘De feestdagen brengen niet alleen warmte en gezelligheid, maar ook gemis en verdriet’

Als het over kerstfilms gaat, is en blijft toch echt Love Actually mijn stiekeme favoriet. Ik denk dat ik deze film inmiddels zo’n twintig keer gezien heb (ja ja, ik word ook oud(er)).

Kerstmis. De feestdagen. Voor veel mensen een warme en fijne tijd, maar voor minstens zoveel mensen ook een periode vol dubbele gevoelens. Een tijd van gemis, van missen wat ooit vanzelfsprekend was, van niet meer thuis kunnen zijn.

En toen dacht ik: hoe is dat eigenlijk voor onze bewoners?
Ik ging op onderzoek uit. Mijn eigen kleineN=4-onderzoek .

Wat is uw fijnste kerstherinnering, en wat vindt u deze kerst belangrijk?

Wat bewoners mij vertelden, raakte me.

  • “Eind november heb ik al last van weemoed. Ik ben me nu al meer bewust van het gemis van mijn man, dochter en mijn moeder”.
  • “Het is mijn eerste kerst zonder mijn man… hij was jarig op tweede kerstdag. En de eerste kerst in dit huis.” Er heerst verdriet, maar ook trots en vreugde: zij mag kerst dit jaar doorbrengen bij haar kleindochter, samen met de rest van de familie, om hem te gedenken.
  • Een andere bewoner vertelt hoe fijn het is om familie te zien, verhalen te delen en gewoon samen te zijn met de feestdagen.
  • Een bewoonster vraagt mij voorzichtig: “Ik mag niet naar huis hè, nu ik hier woon? Ik wil niet alleen thuis zijn… maar hier zal het vast ook wel fijn zijn. Ik zou ook graag naar de Heilige Mis willen. En thuis zette ik altijd de kerstboom op. Dan zat ik er als een “oud wijf” naar te kijken, haha!”

Het is niet alleen maar rozengeur en maneschijn

De feestdagen brengen niet alleen warmte en gezelligheid. Ze brengen ook gemis en verdriet. En dat mogen we zien. Dat mogen we er laten zijn.

Mijn advies als psycholoog (ik zou geen goede zijn als ik géén advies gaf 😉):

  • Geef ruimte aan verdriet wanneer dit naar boven komt.
  • Speel in op reminiscentie: bewust samen herinneringen ophalen. Mooie én verdrietige.
  • Wuif emoties niet weg; (h)erken ze eerst.
  • Buig het daarna voorzichtig om naar iets positiefs: een activiteit, een moment van verbinding.
  • Accepteer dat sommige bewoners juist géén behoefte hebben aan grote groepen of drukte.
  • Maak af en toe een contactronde, juist bij hen. Een klein momentje kan het verschil maken.

Let een beetje op elkaar. Bied dat luisterend oor. Geef een extra knuffel, of houd gewoon even een hand vast.

Waar het écht om draait

Niet de kerstboom, niet de versiering, niet de film (hoe leuk Love Actually ook blijft). Maar het samenzijn. Het oog én oor hebben voor elkaar. En vooral, even de dementie vergeten en het mens-zijn voorop stellen.

Niet alleen tijdens de feestdagen, maar elke dag opnieuw.

Geschreven door:

Loes Verheijden

Ouderenpsycholoog Naar auteur pagina